Vụ tai nạn máy bay ở Bagram

Vài người trong số các bạn có thể nghe nói đến vụ tai nạn Bagram, xảy ra hôm 29/4/2013 ở Afghanistan. Để cung cấp thêm thông tin, mình có một bản dịch từ báo nước ngoài về nguyên nhân giả định của tai nạn này.

Bản gốc từ đây:

http://www.theatlantic.com/technology/archive/2013/04/about-that-terrifying-bagram-crash-video/275452/. Tác giả là James Fallows.

Link đến video tai nạn:

http://www.liveleak.com/view?i=c32_1367332518

Đến bây giờ thì các bạn đã xem đoạn phim thảm họa về một chiếc máy bay chở hàng Boeing 747, đâm xuống đất sau khi cất cánh từ sân bay Bagram ở Afghnistan.

Điều gì có thể gây ra tai nạn này, nhìn từ góc của chuyên gia hàng không? Để cho cẩn thận, tôi loại trừ một số điểm sau:

- Tôi không biết về độ xác thực của đoạn video này, cho dù nó đã được công bố rộng rãi mà không chỉ ra được những gì tôi thấy.

- Cũng có thể có những sự kiện mà đoạn băng này không ghi nhận được, bao gồm cả những hoạt động phá hoại từ bên ngoài.

- Và tất cả những lý do nào khác mà bạn có thể nghĩ ra.

Nếu bạn vẫn muốn hỏi, điều gì gây ra chuyện này, thì câu trả lời là, có vẻ như [máy bay bị] thất tốc khí động học.

Như tôi từng giải thích trong một số bài viết trước đây về các vụ tai nạn, thất tốc khí động học không giống như xe ô tô chết máy. Các đơn giản nhất để minh họa nó, là hãy tưởng tượng một chiếc xe đạp leo dốc cao, đặt ở số cao. Đến một lúc nào đó, bạn không thể giữ được tốc độ xe nữa, mà xe đạp muốn đi thẳng được thì phải có tốc độ, đến lúc đó xe sẽ bị lộn nhào.

Chuyện đó cũng xảy ra với máy bay. Cánh máy bay phải lướt trong không khí với một tốc độ nào đó – thường được gọi là tốc độ [so với] không khí, để tạo ra lực nâng cho cả máy bay. Nếu lướt quá chậm – thường xảy ra do việc lên cao quá nhanh, đến lúc cánh máy bay không tạo ra lực nâng đủ lớn nữa – lúc đó giống như chiếc xe đạp trong ví dụ trên, máy bay sẽ “lộn nhào” và rớt.

Đó có vẻ là những gì chúng ta thấy trên đoạn băng. Tất cả mọi phi công đều đã phải thực tập “khôi phục [sau] thất tốc”, trong đó họ sẽ hướng máy bay lên cao thật gấp, cho đến lúc bị thất tốc, và bắt đầu rơi. Sau đó, khôi phục lại theo chỉ dẫn [cho từng loại máy bay]. Nhưng thường thường thì các phi công thực tập điều này trên cao vài ngàn feet – để tránh sự việc xảy ra như vừa rồi.

Tại sao một đội bay có kinh nghiệm lại để xảy ra chuyện này - nếu thực sự nó xảy ra như vậy? Một lần nữa, tôi không biết chắc nhưng một lý do có thể là bị “trôi hàng”. Giả sử hàng hóa trên máy bay không được ràng buộc chắc chắn, khi máy bay tăng tốc để cất cánh, số hàng này có thể bị trượt về phía đuôi máy bay. Do vậy máy bay bị nặng đuôi – hoặc theo thuật ngữ chính xác, làm cho trọng tâm máy bay bị lệch khỏi điều kiện bay khả dĩ. Nhìn chung, phi công phải chống lại việc thất tốc bằng cách cho máy bay bay xuống. Các hàng hóa trên máy bay phải được xếp thăng bằng giữa mũi và đuôi máy bay, để các phi công có thể cho bay lên / xuống khi cần. Nếu đuôi bị quá tải, nó làm cho máy bay trở thành một cái bập bênh mất cân bằng, khi đó phi công không có cách nào để tránh bị thất tốc và rớt xuống đất.

*** Ghi chú của người dịch: theo một nguồn tin khác, Cơ quan Hàng không Liên bang (AAA) đã điều tra và kết luận nguyên nhân vụ tai nạn là do trượt hàng hóa.